Samenvatting Omgevingsprogramma Goverwelle

Op deze pagina leest u een samenvatting van het Omgevingsprogramma Goverwelle.

Waarom een omgevingsprogramma voor Goverwelle?

Het omgevingsprogramma Goverwelle is een uitwerking van de Goudse Omgevingsvisie en beschrijft de gemeentelijke visie op de leefomgeving van Goverwelle. Het gaat daarbij om alles wat buiten zichtbaar is, maar ook om wat onzichtbaar onder de grond zit. Het programma benoemt de goede dingen in de wijk die behouden moeten blijven, maar laat ook zien welke ingrepen nodig zijn om de wijk een kwaliteitsimpuls te geven.  

Het uiteindelijke doel voor de wijk is dat de huidige en toekomstige bewoners van Goverwelle zich thuis voelen door een prettige woon- en leefomgeving. Initiatieven worden stap voor stap ingezet om de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de wijk te verbeteren. De gemeente vindt het belangrijk om daarbij de samenwerking te zoeken met bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties die actief zijn in de wijk.  

Wat is de kracht van Goverwelle?

Goverwelle is een fijne woonwijk met alle basisvoorzieningen op orde. De wijk heeft scholen, een wijkwinkelcentrum, een station, sportvoorzieningen en aan alle kanten een parkrand waar kan worden gewandeld en gefietst. De Voorwillenseweg, de Goejanverwelledijk, de polder Stein en de Reeuwijkse plassen geven karakter en geschiedenis aan de wijk en landschaps- en natuurbeleving om de hoek.  De historische binnenstad ligt op fietsafstand.

Wat kan beter in Goverwelle?

Ondanks dat het prettig wonen is in Goverwelle zijn er ook zorgen. De wijk heeft letterlijk en figuurlijk weinig kleur. Het groen rond de wijk staat in contrast met de krappe straten met veel steen en weinig groen.  Daarbij komt dat veel straten verzakt zijn. Dat geeft een rommelig beeld en problemen met lopen, fietsen, autorijden en parkeren in de voortuinen.  Ook zijn er klachten over wateroverlast in kruipruimtes, tuinen of soms zelfs op straat.

Op verschillende plekken in de wijk voelt het verder sociaal onveilig als gevolg van hangjongeren, drugsgebruik en inbraak, onder andere in speeltuinen/-pleinen.  Ook de verkeersveiligheid is niet overal op orde.

Daarnaast is er behoefte aan meer ruimte voor groen en verblijfs-, speel- en ontmoetingsplekken in de openbare ruimte.

In de directe omgeving van het station en het winkelcentrum komen dagelijks veel mensen, maar het is niet prettig om er te zijn. Deze plekken worden gedomineerd door veel verharding, die vaak verzakt is, parkeerplaatsen, onoverzichtelijkheid en nauwelijks groen.   

Welke verbetervoorstellen staan in het omgevingsprogramma?

De gemeente ziet het omgevingsprogramma als een startvisie voor de wijkontwikkeling. Niet alles kan tegelijkertijd, ook in verband met de financiële ruimte van de gemeente.  De onderstaande  speerpunten en bijbehorende projecten moeten worden gezien als wenselijke verbeteringen, die verder moet worden onderzocht op haalbaarheid in tijd en geld. De wens, maar ook de uitdaging is, om de opgaven zo veel mogelijk te koppelen.

Speerpunt A) Aantrekkelijke, groene en veilige openbare ruimte en sterke verbindingen

Onder dit speerpunt zijn de volgende ingrepen benoemd.

Goverwelle heeft 4 typen straten: 1) de Goverwellesingel, 2) de buurtontsluitingslus van Middenmolenlaan – Symfonielaan – Componistenlaan – Wilhelmina van Pruisenlaan, 3) de woonstraten en 4) de historische Voorwillenseweg en Goejanverwelledijk. Voor elke type straat is een beeld gemaakt hoe dit aantrekkelijker gemaakt zou kunnen worden als het moment is aangebroken om de straat op te hogen en opnieuw in te richten.  

Knelpunten voor fietsers, voetgangers en issues rond verkeersveiligheid zijn in het programma beschreven en verbeeld. Maatregelen om deze aan te pakken worden in de 2e helft van 2025 verder uitgewerkt in het wijkmobiliteitsplan voor Goverwelle.

Waar straten nu al worden begeleid met bomen en water – het ‘groene kruis’ door de wijk – is de opgave om dit nog sterker te maken zodat het ook aantrekkelijke loop- en fietsroutes door de wijk zijn.

Op sommige punten kan de fiets- en wandelverbinding met andere wijken en het buitengebied nog worden verbeterd.   

Ten slotte worden in het Goudse omgevingsplan beschermende regels opgenomen voor de Voorwillenseweg en de Goejanverwelledijk.  Inpassing van eventuele nieuwe bebouwing moet zodanig gebeuren dat het de karakteristiek van deze historische lijnen niet aantast.  Zo mogelijk moet de diversiteit aan planten, bloemen en insecten worden vergroot.

Speerpunt B) Toekomstbestendig bodem- water- en energiesysteem

Verzakking van de bodem levert in Goverwelle diverse problemen op, waaronder wateroverlast. In het gebiedsprogramma is onderzocht hoe denkend vanuit het watersysteem de straten tegelijkertijd kunnen worden opgehoogd, hersteld, groener worden gemaakt en bestand kunnen worden gemaakt tegen extremere neerslag en droogte. Het resultaat is een aansprekend perspectief voor een wijk die klaar is voor het nieuwe klimaat. Goverwelle moet in 2050 een bui van 50 mm per uur zelfstandig en zonder overlast kunnen verwerken.  De ingrepen bestaan uit:

• Het koppelen van de 2 waterpeilgebieden aan weerszijden van de Goverwellesingel tot 1 peilgebied waardoor het waterpeil in de sloten flexibeler kan worden.  Ook biedt het de mogelijkheid om op een paar plekken water en groen toe te voegen, zoals aan het Lakerpolderplein.
• Bij het ophogen van de straten kiezen voor een aanpak per stroomgebied (buurten waarin het water dezelfde kant op stroomt) en daarbij een nieuw systeem voor het opvangen en afvoeren van het hemelwater ontwerpen.  Sommige plekken zoals openbare parkeerplaatsen of pleintjes moeten iets verdiept worden aangelegd om tijdelijk water te kunnen opvangen. 
• Het vervangen van het bestaande kolkenstelsel met smalle hemelwaterafvoeren door een systeem waar water vooral in de bodem wordt opgevangen. Dat kan bijvoorbeeld door een ondergrondse grindstrook in het midden van de straat aan te leggen, door het weghalen van tegels in tuinen, door regentonnen te plaatsen, door beplanting op platte daken te leggen en door in open grasbetontegels in de voortuinen meer water vast te houden. Daarmee blijft parkeren op de oprit mogelijk.  Een vergroening van het straatbeeld is verder mogelijk als bewoners een haag of andere beplanting op de erfscheiding neerzetten.  Om dit allemaal mogelijk te maken is samenwerking tussen gemeente en bewoners nodig. Ieder neemt daarbij zijn of haar eigen aandeel in de opgaven van de wijk, waarbij de gemeente begrijpt dat bewoners vooral getriggerd worden om in actie te komen als de gemeente de straat ook aanpakt. 

De gemeente onderzoekt of en hoe de hierboven geschreven aanpak technisch en financieel haalbaar gemaakt kan worden.  

Verder bestaat de noodzaak om op den duur geen aardgas meer te gebruiken voor de verwarming van huizen. Dat vraagt mogelijk om ingrepen in de ondergrond.  De gemeente heeft inmiddels afscheid genomen van het idee dat er een stadsbreed warmtenet wordt aangelegd. Dit betekent dat huizen vooral via warmtepompen of andere oplossingen per woningen moeten worden verwarmd. Op buurtniveau is een warmtenet nog wel denkbaar. De gemeente ondersteunt buurtinitiatieven daarvoor. Een optie zou kunnen zijn om warmte te winnen uit oppervlaktewater van de Hollandsche IJssel of uit afvalwater dat uit de wijk komt en zich verzamelt bij rioolgemalen.   

Speerpunt C) Sociale, levendige en gezonde leefomgeving

De ambitie is dat Goverwelle meer ‘gezonde kleur op de wangen’ krijgt. De leefomgeving is belangrijk voor woongeluk en gezond leven. De vraag is hoe voorzieningen voor iedereen, van jong tot oud in stand kunnen worden gehouden. Ook is het belangrijk om meer plekken voor ontmoeting, activiteiten en spelen te maken en te zoeken naar het vergroten van mogelijkheden om te bewegen in de buitenruimte. Het omgevingsprogramma beschrijft bijvoorbeeld de mogelijkheid van een trimrondje met beweegtoestellen via de Voorwillenseweg – Goejanverwelledijk – Westmolenpad. Het omgevingsprogramma noemt verder het verbeteren van het verharde buurtplein naast de Samüelschool, het aantrekkelijker maken van het Speelmoleneiland, kwaliteitsverbetering van de randparken, het uitbreiden van de Stadsakker bij het Goverwellepad en het verder vergroenen van schoolpleinen. 

Om te beginnen is het belangrijk om de omgeving van het station en van het wijkwinkelcentrum te verbeteren. De opgave is om dit hele gebied prettiger te maken om te lopen, te fietsen, te verblijven en elkaar te ontmoeten. Een café, koffiezaak en/of eetgelegenheid in de wijk zou een goede toevoeging zijn. Initiatieven zoals ‘t Govertje kunnen verder uitgebouwd worden tot een breder wijkcentrum voor activiteiten en ontmoeting voor alle doelgroepen.  Met de bouw van nieuwe woningen (appartementen voor jongeren en senioren) in de omgeving van het station en het winkelcentrum, zou én de levendigheid én de kwaliteit van de openbare ruimte een impuls kunnen krijgen. De pleinen kunnen groener en aantrekkelijker worden gemaakt. In het omgevingsprogramma wordt ter inspiratie met een aantal tekeningen getoond welke scenario’s denkbaar zijn. De gemeente zal met een gebiedsvisie op de omgeving winkelcentrum-station verder verkennen hoe dit vorm kan krijgen.

In 2025 en 2026 zal alvast worden begonnen met herstel van de ernstigste verzakkingen bij het station en het Middenmolenplein. Het Middenmolenplein krijgt daarbij ook meer groen.

Verder beschrijft het omgevingsprogramma hoe het gebied met kantoren en voorzieningen aan de Goverwellesingel-Aderpolderweg meer kleur kan krijgen, bijvoorbeeld door het opknappen van de buitenruimte, het aantrekkelijker maken van de gevels en mogelijk door combinaties te maken van wonen en werken.

Hoe wil de gemeente het omgevingsprogramma gaan uitvoeren?

De beschreven ingrepen in de wijk vragen veel geld en inzet.  Niet alles kan en zeker niet tegelijkertijd. De gemeente start met de volgende projecten:

• op korte termijn (2025/ 2026) herstel van de bestrating en zo mogelijk groener maken van het Middenmolenplein en de directe omgeving van het station;  
• een onderzoek hoe het planmatig herstel en klimaatbestendig maken van de openbare ruimte in Goverwelle haalbaar te maken is;
• een gebiedsvisie voor verbetering van de omgeving wijkwinkelcentrum-station;
• uitwerken van verkeersmaatregelen in het wijkmobiliteitsplan voor Goverwelle (2025), onder andere om het in Goverwelle veiliger en aantrekkelijker te maken voor fietsers en voetgangers.

Verder wil de gemeente een vorm vinden om samen met inwoners te werken aan uitvoering van het omgevingsprogramma. Te denken valt aan een wijkgericht netwerk, dat bestaat uit inwoners, organisaties en bedrijven die samenwerken aan de ontwikkeling van Goverwelle en met hun eigen input het omgevingsprogramma kunnen verrijken.