Samenvatting Omgevingsvisie

Voor u ligt de samenvatting van de ontwerp Omgevingsvisie. Maar wat is dat eigenlijk? In de Omgevingsvisie gaat het om de vraag: Hoe ziet Gouda er in de toekomst uit? In de Omgevingsvisie beschrijft gemeente Gouda hoe ze kijkt naar de ontwikkeling van de stad, en welke kansen én uitdagingen er zijn. En hoe we daarmee om willen gaan. Verkeer, openbare ruimte, natuur en milieu, gezondheid: alles wat te maken heeft met de fysieke omgeving komt voorbij.

Elke gemeente in Nederland is vanaf 2024 verplicht om zo’n Omgevingsvisie te hebben. Handig als u wilt weten wat het beleid is in een bepaald gebied, of wilt bepalen of uw plan past in de plannen van de stad. In de Omgevingsvisie Gouda kijken we meerdere jaren vooruit, maar houden we ook ruimte voor nieuwe inzichten. Morgen weten we namelijk meer dan vandaag! Stap voor stap werken we de visie uit. Zo kunnen we goed en snel reageren op nieuwe mogelijkheden. Met andere woorden: koersvast voor de lange termijn en lenig op de korte termijn.

Gouda nu en in de toekomst

Gouda heeft veel mooie eigenschappen. We noemen ze de Goudse waarden. Zo is Gouda een compacte stad met een bruisend historisch centrum en rustige randen. De stad ligt in het Groene Hart, met waardevol landschap, natuur en veel water. Compleet en evenwichtig, dat kenmerkt de stad. En de mensen willen er graag in goede gezondheid wonen, werken, winkelen, recreëren en van cultuur genieten. Want Gouda bruist! Veel inwoners doen vrijwilligerswerk, zijn lid van een sportvereniging of hebben andere sociale verbanden. Ze hechten waarde aan de gezelligheid in de binnenstad, en de vele activiteiten en evenementen die worden georganiseerd. Een grote plus is de centrale ligging tussen de grote steden Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Goed te bereiken met de auto, maar ook met het openbaar vervoer.

Deze belangrijke Goudse waarden willen we graag beschermen en waar mogelijk verder ontwikkelen. Maar we staan ook voor grote opgaven. Door veranderingen om ons heen zal ook de stad veranderen. Denk maar aan het klimaat. Maar er is meer: de vraag naar woningen neemt toe, de bedrijvigheid verandert van vorm, de bevolkingssamenstelling verschuift. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden. In de Omgevingsvisie staan de belangrijkste Goudse opgaven. En om die op te lossen, moeten er Goudse keuzes worden gemaakt.

Opgaven en keuzes

Wat zijn nu de belangrijkste Goudse opgaven? Waar we vooral veel nieuwe aandacht en energie aan moeten geven, zijn de verstedelijking, de energietransitie en de klimaatadaptatie. Natuurlijk is er meer te doen de komende jaren, maar deze opgaven brengen uitdagingen met zich mee die een grote ruimtelijke impact hebben. Tegelijkertijd willen we ervoor zorgen dat de bestaande stad niet verandert: we moeten de kwaliteit ervan bewaken en zelfs verbeteren waar we dat met elkaar nodig vinden.

Soms stelt dat ons voor dilemma’s. Want er zijn veel goede ideeën, maar de ruimte in de stad is beperkt. Woningbouw betekent bijvoorbeeld ook minder plek voor groen. De Goudse keuzes die we hier beschrijven, zijn mede in overleg met inwoners, organisaties en ondernemers gemaakt.

Goudse opgaven

1. Behoud van de historische stad

Hoe kunnen we onze historische stad doorgeven aan de generaties na ons? Daarvoor moeten we zorgvuldig met de cultuurhistorie omgaan. Maar door de bodemdaling en veranderingen in het klimaat komt het behoud soms onder druk te staan. In de aanpak van deze problematiek kan Gouda een voortrekkersrol nemen (‘Regiodeal bodemdaling’).

De belangrijkste deelopgaven zijn:

• de historische binnenstad beschermen én benutten;
• de levendigheid, lokale economie en dynamiek van de binnenstad versterken;
• duurzaam omgaan met bodemdaling;
• balans houden tussen toerisme en historie.

2. Duurzame doorontwikkeling

We willen Gouda duurzaam doorontwikkelen en voldoende woningaanbod creëren. Een woningaanbod van hoge kwaliteit, waarin circulaire bouwmaterialen worden gebruikt, en warmte en energie duurzaam worden opgewekt (programma ‘Energietransitie’). Maar … de ruimte in de compacte stad is schaars. Als we de stad te veel dichtbouwen, ontstaat wateroverlast en hittestress (‘Groenstructuurvisie’).

De belangrijkste deelopgaven zijn:

• de ruimte efficiënt gebruiken;
• zorgen dat de stad CO2-neutraal en aardgasvrij is in 2040;
• zorgen dat de stad klimaatadaptief is in 2050;
• de openbare ruimte verbeteren;
• de natuur versterken en biodiversiteit verrijken.

3. Prettig woon- en leefklimaat voor iedereen

Een sociale en veilige stad: daar streven we naar. Een stad waarin iedereen kan meedoen en een passende woning kan vinden. Waar rekening gehouden wordt met anderen en aandacht is voor wie hulp nodig heeft. Waar toegankelijke voorzieningen zijn in alle wijken. Zo’n prettig woon- en leefklimaat voor iedereen heeft alles te maken met de inrichting van de stad.

De belangrijkste deelopgaven zijn:

• voldoende woningen en voorzieningen realiseren met aandacht voor de diverse doelgroepen;
• de leefbaarheid en veiligheid in de wijken vergroten;
• de leefomgeving laten bijdragen aan de zelfredzaamheid van ouderen en mensen met een beperking.

4. Gezonde mensen door een gezonde omgeving

Naast een bruisende binnenstad zijn ook rust en ruimte nodig in Gouda. Woonwijken als Westergouwe en Bloemendaal moeten een gezond leefklimaat bieden. Stilte, schone lucht en voldoende ruimte voor kinderen om veilig te spelen zijn belangrijk. De gemeente heeft volgens de Wet Publieke Gezondheid de taak om de gezondheid van haar inwoners te beschermen en bevorderen. Op veel plekken vraagt dat om maatwerkoplossingen.

De belangrijkste deelopgaven zijn:

• een gezonde leefomgeving creëren;
• zorgen voor genoeg ruimte om te bewegen (spelen, sporten);
• mobiliteit mogelijk maken met minimale milieu-impact;
• de milieusituatie verbeteren.

5. Een blijvend sterke economie en regionale positie

Gouda is de centrumgemeente van Midden-Holland. Veel belangrijke werkgevers vestigen zich hier, en we hebben voorzieningen op het gebied van gezondheid, onderwijs en cultuur. Wie houdt van stedelijk wonen en een snelle verbinding naar de grote steden wil, kiest graag voor Gouda. Die sterke economische positie in de netwerkstad Randstad moeten we behouden. De treinverbinding van station Gouda met de omliggende steden is dus belangrijk.

De belangrijkste deelopgaven zijn:

• de centrumpositie in Midden-Holland versterken;
• de regionale (hoogwaardig) ov-bereikbaarheid behouden en versterken;
• een gezonde kantorenmarkt creëren;
• arbeidsplaatsen op peil houden;
• niveau van voorzieningen in stand houden.

Goudse keuzes

1. Florerende stad

We maken Gouda nóg aantrekkelijker voor bedrijven, voorzieningen en woningzoekenden. Zo creëren we voldoende werk, een sterk aanbod van uiteenlopende voorzieningen, en genoeg prettige én passende woonruimte voor Gouda en omgeving. Met groen dichtbij.

Voorbeelden zijn:

• historische waarden beschermen én ontwikkelen;
• functies veranderen naar woningen;
• ruimte voor de horeca creëren;
• sterke economie behouden;
• ruimte bieden aan een campus (met hoger onderwijs);
• bruisende evenementen stimuleren;
• slim verder groeien in een goede balans met de cultuurhistorische waarde van de stad;
• de stad multifunctioneel inrichten;
• de bouw van 6.200 woningen versnellen.
• hoger bouwen en verdichten waar het past

2. Duurzame mobiliteit

De manier waarop we ons in de stad bewegen krijgt een andere focus: duurzamer en gezonder. Dat betekent aandacht voor meer wandelen, meer fietsen en openbaar vervoer, met ruimte voor moderne technieken. Minder autoverkeer zorgt voor minder verharding en minder parkeerruimte.

Voorbeelden:

• de omliggende regio beter aansluiten op ov-station Gouda, met bussen en (snel)fietsverbindingen;
• nieuw hoogwaardig ov-knooppunt realiseren in de ‘Gouweknoop’/Goudse Poort;
• zorgen voor meer laadpalen voor elektrische auto’s en waterstoftankstations in de regio;
• aantrekkelijke en groenere omgeving creëren;
• zorgen voor schone lucht;
• deelfietsen en deelauto’s stimuleren.

3. Gezonde groene stad

Bij de inrichting van onze stad willen we onze gezondheid vooropstellen. De openbare ruimte moet groener en aantrekkelijker worden, met gevarieerd groen. We voorkomen ‘hittestress’ door water aan te leggen en frisse wind goed te gebruiken.

Voorbeelden:

• extra groen toevoegen bij alle nieuwbouw;
• hittestress, wateroverlast, droogte en overstromingsrisico zo klein mogelijk maken;
• groenere inrichting van particulieren tuinen stimuleren;
• via Platform Slappe Bodem, het Kenniscentrum Bodemdaling en Campus Gouda inzetten op kennis en innovatieve oplossingen voor de bodemdaling;
• natuur en recreatie in evenwicht;
• gezondheid bevorderen door bij voldoende ruimte voor sport en recreatie.

4. Energietransitie

Focus op duurzame transitie van onze energie, niet alleen in keuze van de bron daarvan (duurzame opwekking) maar ook hoe we dit onderling afstemmen, zodat we elkaar niet (onder- of bovengronds) in de weg zitten met de systemen.

Voorbeelden:

• regionaal onderzoek naar alternatieve warmtebronnen (geothermie, aquathermie, zonthermie en restwarmte);
• opstellen Regionale energietransitie, onder andere voor opwek van zonne- en windenergie;
• plan maken voor 1e aardgasvrije wijken. Uitgangspunten zijn onder andere samen met inwoners en iedereen moet mee kunnen doen;
• voor inwoners die later aan de beurt zijn wordt ingezet op voorlichting, inhoudelijke en financiële ondersteuning.

5. Sterke wijken

Focus op onze woonwijken, waar het gewoon fijn leven is of nog fijner gaat worden. Voldoende en de juiste woningen, met een openbare ruimte die uitnodigt tot ontmoeten.

Voorbeelden:

• gevarieerde en prettige woon- en leefomgeving behouden en maken;
• voldoende betaalbare woningen en toepassen vernieuwende woonvormen;
• verduurzamen bestaande woningvoorraad;
• commerciële en maatschappelijke voorzieningen voor dagelijkse behoeften dichtbij en bereikbaar voor iedereen;
• aanpak kwetsbare buurten, stimuleren in inclusieve wijken;
• volwaardig palet aan opleidingsmogelijkheden, in standhouden ‘buurthuiskamers’;
• extra kinderbibliotheek.

Samen met de stad

In 2020 is gemeente Gouda in gesprek gegaan met de stad over de dilemma’s die de Goudse opgaven met zich meebrengen. Zo waren er (digitale) bijeenkomsten met onder andere belangenorganisaties, ondernemersverenigingen, buurgemeenten en buurt- en wijkvertegenwoordigers. Ook gingen we met Gouwenaars in gesprek over de keuzes die we moeten maken, en over definitieve richting van de Omgevingsvisie. Verder hebben we via de app ‘Gouda Denkt Mee’ uw mening gevraagd – en gekregen! Tot slot hebben we de bijdragen van inwoners op de Toekomstvisie 2019 gebruikt. Alle informatie was heel waardevol. We willen daarom iedereen die heeft bijdragen bedanken.

Bekijk de hele Omgevingsvisie en het Plan-MER.